قسمت های تشکیل دهنده یخچال و فریزر

اگر امروزه از هر کسی بخواهید وسایل ضروری شروع یک زندگی را برایتان لیست کند دال به یقین، یخچال و فریزر را در اولویت همه قرار می دهد. یخچال و فریزر ها به  یک عضو همیشه ثابت در آشپزخانه ها مبدل گشته اند که در انواع مدل و سایز، توسط برند های مختلفی داخلی و خارجی تولید شده اند. ما در این مقاله کاری با مدل یخچال نداریم که دوقلو است یا ساید بای ساید یا مدل های دیگر، هدف ما شناساندن و تشریح قطعات یخچال و فریزر ها بوده که تقریباً در همه مدل ها یکسان هستند.

شاید با خود بگویید شناختن قطعات یخچال به چه درد من می خورد؟ ما در این مقاله سعی داریم قسمت های تشکیل دهنده یخچال و فریزر را به شما معرفی کنیم. همچنین برای شما بیان کنیم که تفاوت گاز فریون با گاز مبرد در چیست؟ لطفا تا آخر مقاله همراه ناومال باشید.

چرا باید قطعات یخچال و فریزر را بشناسیم؟

فرض کنید همیشه داخل یخچال تان برفک می زند و بخش زیادی از فضای یخچال به خاطر وجود برفک بلا استفاده مانده است. واقعاً دلتان نمی خواهد از شر این برفک خلاص شوید؟ شاید این بار بگویید از یک تعمیرکار یخچال و فریزر می خواهید که این مشکل را برایتان حل کند. این هم ایده خوبی است اما صرف نظر از هزینه های گزاف، به علاف بودن آن فکر کرده اید؟

چرا باید قطعات یخچال و فریزر را بشناسیم؟

چه مدت باید در منزل بست بنشینید تا تعمیرکار قدم رنجه فرموده و یخچالتان را عیب یابی کند. در این زمان است که دانستن اسم و نحوه کار این قطعات بسیار به درد بخور خواهد بود. با ما همراه باشید تا در کنار آشنا شدن قدم به قدم با اجزای پشت پرده یخچال و فریزر، رفع برخی مشکلات مختصر را نیز بیاموزید.

مقاله راهنمای خرید یخچال و فریزر  را نیز مطالعه نمایید.

• کمپرسور

یکی از قطعات کاربردی موجود در یخچال و فریز، کمپرسور بوده که ما آن را به عنوان موتور می شناسیم. در اغلب موارد از آن به عنوان قلب تپنده یخچال نام می برند چرا که همان گونه که انسان بدون قلب، پیکره ای بیش نیست، یخچال بدون موتور نیز هیچ گونه تفاوتی با کابینت ندارد.

از نظر فیزیکی، کمپرسور یک قطعه قابلمه ای شکل سیاه رنگ بوده که در قسمت پشتی و پایین یخچال قرار گرفته است. مهمترین عملکرد قطعات یخچال و فریزر به این قطعه وابسته است.

کمپرسور خود از سه قطعه میلنگ، پیستون و سوپاپ ها تشکیل شده است. موتور یخچال گاز را فشرده می کند. سپس گاز فشرده را با فشار زیادی به درون لوله های کندانسور و اواپوراتور به جریان در می آورد. این عمل آن قدر تکرار می شود تا سرمای مورد نیاز درون یخچال و فریزر تأمین شود.

قسمت های تشکیل دهنده یخچال و فریزر

انواع گاز یخچال

عملکرد کمپرسور به وجود گاز یخچال بستگی دارد. چرا که این گاز است که گرمای داخل یخچال را جذب کرده و باعث ایجاد برودت می شود. نوع گاز به مدل یخچال و جدید و قدیمی بودن آن بستگی دارد.

یخچال های قدیمی دارای گازی از نوع فریون و برای نمونه های جدید، از گاز مبرد استفاده شده است. گاز مبرد در مقایسه با گاز فریون، آسیب کمتری به لایه اوزون و محیط زیست وارد می کند. در نتیجه در صورتی که گاز یخچال تمام شد و قصد پر کردن آن را داشتید، حتماً به نوع گازی که برای کمپرسور استفاده شده است دقت کنید.

 مشاهده یخچال های خوب و با کیفیت از برندهای معروف ایرانی و خارجی 

اما تفاوت گاز فریون با گاز مبرد در چیست؟

فریون یک نوع نام تجاری بوده که محققان بر روی دسته ای از مواد گذاشته اند. پایه اصلی تشکیل دهنده گاز فریون، کلرو فلوئورو کربن بوده که بیشتر با نام اختصاری CFC شناخته می شود. این نوع ماده در حالت معمولی به صورت گاز است و در صورت فشره سازی، حالت مایع به خود می گیرد.

مهم ترین ویژگی آن، قابل اشتعال و سمی نبودن است که سبب شد در گذشته برای ساخت یخچال ها و دستگاه های تهویه مورد استفاده قرار گیرد.  اگر چه این نوع گاز از ظرفیت گرمایی بالایی برخوردار است ولی از آن جا که دوستدار محیط زیست نبوده و به لایه اوزون آسیب می رساند، کم کم استفاده از آن ها محدود شد.

تا اینکه با مواجه شدن کره زمین با گرمای جهانی و شروع اقداماتی همه گیر برای حل این مشکل، در نهایت طی قراردادی به نام وین، گاز های فریون به عنوان یک عامل اصلی در گرم شدن دمای زمین، به طور کامل از چرخه تولید خارج شدند و جای خود را گاز های مبرد دادند.

در گذشته در ترکیب گاز مبرد از آمونیاک استفاده می شد ولی کشف فریون 12، صنعت یخچال سازی را به کل در جهان متحول کرد. هر چند از میزان عوارض این گاز ها کاسته شد اما باز هم برای لایه اوزون یک مشکل اساسی محسوب می شدند.

بنابراین بشر به فکر جایگزین کردن فریون 12 با نمونه های بهتر و در حین حال، کم خطر تر گشت. تا اینکه بلاخره توانست با ترکیب سه گاز R12، R22 و R502، مبرد صنعتی تولید کند و نام آن را R404 بنامد. برای ترکیب گاز های مبرد از یک شاخص به نام GWP استفاده می شود. GWP معرف پتانسیل زمین گرمایی است و مقدار آن هر چه بیشتر به سمت صفر میل کند، میزان خطر آن برای محیط زیست کمتر خواهد بود.

تفاوت گاز فریون با گاز مبرد در چیست؟

در صورت خراپی کمپرسور یا موتور یخچال چه کار باید کرد؟

کمپرسور ها در انواع مختلفی نظیر پیستونی، دورانی، مار پیچی و .. تولید شده اند. جدید ترین آن ها، کمپرسور های اینورتر است که نه تنها بازدهی بالاتری دارند بلکه بسیار مقرون به صرفه تر از نمونه های پیشین نیز هستند.

متأسفانه در صورت بروز مشکل در موتور یخچال و فریزر نمی توان این قطعه را تعمیر کرد و ناچاراً باید تعویض شوند. پس اگر دوست ندارید متحمل هزینه زیادی شوید حتما در انتخاب نوع کمپرسور یخچال دقت کنید. چون موتور های اینورتر، دوام و طول عمر طولانی دارند.

• کندانسور یخچال و فریزر 

دومین قطعه مهم و حیاتی در یخچال و فریزر که می خواهیم بیشتر با آن آشنا شویم، کندانسور است که به رادیاتور خنک کننده نیز لقب گرفته است.  این قطعه از نظر ظاهری، به صورت لوله های خمیده ای شکل بوده که در قسمت پشت یخچال قرار گرفته است و به راحتی قابل رویت است. در پشت خمیده شکل بودن این لوله ها، هدف خاصی نهفته است و از آن ها برای جریان گاز مبرد استفاده می شود.

کندانسور به این صورت طراحی شده است که درون این قطعه، گاز مبرد مذکور که توسط کمپرسور انتقال داده شده بود، تغییر حالت داده و با کاهش دمای خود، وارد کندانسور می شود.

کندانسور به تدریج گرما و حرارت گاز داغ را به محیط انتقال می دهد و نتیجه آن، تبدیل دوباره به مایع قبل از وارد شدن به درایر(فیلتر) و لوله مویی است.  به طور کلی می توان گفت که عملکرد کندانسور برای تمامی وسایل سرمایشی و خنک کننده همانند کولر گازی، چگالیدن گاز مبرد با خنک کردن گاز مبرد می باشد. پس عمل سرد کردن یخچال و فریزر به سرد شدن گاز مبرد بستگی دارد و سرد شدن گاز مبرد نیز به عملکرد کمپرسور و کندانسور وابسته است.

کندانسور یخچال و فریزر

پیشنهاد می کنم مقاله نحوه مراقبت و نگهداری از یخچال و فریزر را نیز مطالعه نمایید

انواع کندانسور های موجود در بازار و نحوه بر طرف کردن مشکل خرابی و اشکالات جزئی آن ها

انواع مختلفی از کندانسور ها در بازار وجود دارند که باز هم نوع آن، به مدل یخچال شما بستگی دارد. مشهور ترین کندانسور های موجود در بازار عبارتند از:

• کندانسور های فن دار که مخصوص یخچال های ویترینی طراحی شده اند.
• کندانسور آبی که عملکرد خنک سازی آن به وسیله آب صورت می گیرد.
• کندانسور های تبخیری که عملکرد خنک سازی گاز مبرد در آن ها، ترکیبی از جریان همرفتی آب و هوا است.

یکی از رایج ترین مشکلات موجود در کندانسور ها این است که چون این لوله ها در قسمت پشتی یخچال و فریزر ها قرار گرفته اند و تمیز کردن آن ها کار سختی است، در نتیجه در اثر استفاده طولانی مدت، گرد و غبار، جرم و کثیفی سطح این لوله ها را می پوشاند و منجر به ایجاد اختلال در جریان خنک سازی گاز مبرد می کنند.

بنابراین اگر متوجه شدید که یخچال تان مدتی است که موادی که در آن گذاشته اید را به خوبی خنک نمی کند، یکی از گزینه های شما برای حل این مشکل می تواند تمیز کردن لوله های کندانسور باشد. برای تسهیل در این کار می توانید از جارو برقی که مکش بالایی دارد برای تمیز کاری استفاده کنید. لازم به ذکر است که به هیچ وجه اقدام به شستن این لوله ها با آب نکنید چرا که ممکن است پاشیدن آب، منجر به از کار افتادن موتور دستگاه شود.

• اواپوراتور

اواپوراتور قطعه ای است که سرما سازی در یخچال و فریزر را بر عهده دارد. جنس این قطعه معمولاً از آلمینیوم یا فلز های از این قبیل است.  چرا که این فلزات، قدرت رسانندگی دمای بالایی دارند.

نحوه قرار گیری اواپوراتور در یخچال همانند کندانسور به شکل لوله های پر پیچ و خم است که گاز مبرد در داخل آن ها گرمای خود را از دست داده و سرد می شود و دوباره این هوای سرد به درون یخچال باز می گردد و موجبات خنک سازی داخل یخچال و فریزر را فراهم می سازد.

به طور معمول در کنار یا روبروی اواپوراتور اکثر مدل های یخچال و فریزر، فن اواپوراتور تعبیه شده است که وظیفه انتقال و تخلیه هوای خنک و سرد از سمت اواپوراتور به داخل یخچال را بر عهده دارد. به طور کلی اواپراتور ها در 4 نوع ساخته می شوند که شامل صفحه ای، قفسه ای، لوله ای، رادیاتوری و پره دار می باشند.

قسمت های تشکیل دهنده یخچال و فریزر

چه مشکلاتی در صورت خرابی اواپراتور در یخچال و فریزر ایجاد می شوند؟

هر زمان متوجه شدید که درون یخچال سرد نیست بدانید بی شک این مشکل به نقصی در اواپراتور مرتبط است. یخ زدگی و کثیف بودن کویل های اواپراتور می تواند در چرخه کار سرد سازی گاز مبرد ایجاد مشکل کنند.

از مشکلات عمده ای که باعث یخ زدگی اواپراتور می شوند می توان به قرار گیری یخچال در نزدیکی اجاق گاز یا آبگرمکن، باز و بسته کردن پی در پی درب یخچال، پاره شدن لاستیک دور درب یخچال و آخرین گزینه تمام شدن گاز مبرد اشاره نمود.

• فیلتر خشک ‌کن (یلتر درایر) 

این قطعه جهت از بین بردن رطوبت موجود در یخچال قرار داده شده است. چرا که رطوبت موجبات زنگ زدگی، یخ زدگی و در نهایت انسداد مسیر گاز مبرد را فراهم می کند.  رطوبت در حجم زیاد حتی می تواند به کمپرسور آسیب برساند. درون فیلتر درایر، ترکیبات مخصوص رطوبت زدایی شامل سیلیکات یا سیلیکا ژل قرار داده شده اند که با از بین بردن رطوبت، مواد اسید زا و برفک زدایی از سایر قطعات یخچال نگهداری می کند.

نحوه تشخیص سالم بودن فیلتر خشک کن

یک روش عالی و در حین حال راحت وجود دارد که شما با انجام آن می توانید از سالم بودن فیلتر خشک کن یخچال و فریزر خود اطلاع بیابید و در صورت لزوم، اقدام به تعویض آن کنید.

بدین صورت که شما باید دمای لوله ورودی به یخچال را با دمای لوله خروجی از آن مقایسه کنید. در صورتی که دمای لوله خروجی بیشتر باشد به این معنی است که فیلتر خشک کن شما دچار گرفتگی شده است و باید عوض شود. از آن جا که این قطعه با نقاط حساس یخچال و فریزر در ارتباط است بهتر است که تعویض این قطعه را به کارشناس خبره بسپارید.

• لوله مویی

لوله مویی قطعه ای است که از آن برای انبساط و کنترل جریان گاز مبرد در یخچال و فریزر استفاده می شود. همان گونه که از نامش پیداست ضخامت این لوله به اندازه یک تار مو است و نامش برگرفته از همین ویژگی آن بوده است.

برای کاهش دمای گاز مبرد، نازکی لوله مویی تأثیر قابل توجهی ایفا می کند.  عملکرد لوله مویی بدین گونه است که در جریان فرایند عبور گاز مبرد از کندانسور، این گاز با فشار زیاد و به شکل مایع به سمت لوله مویی انتقال می یابد.

در جریان عبور از لوله مویی، گاز مبرد از حالت مایع خارج شده و به حالت گاز در می آید و در نتیجه از میزان فشار آن تا حدود یک پنجم کاسته می شود و دمای آن به صفر نزدیک می شود.  پس از آن گاز مذکور به سمت لوله های آلمینیومی اواپوراتور فرستاده شد، پروسه سرمایش یخچال و فریزر به انتها می رسد و دوباره روز از نو وزی از نو.

قسمت های تشکیل دهنده یخچال و فریزر

دلایل مسدود شدن لوله مویی در قطعات یخچال و فریزر

محل قرار گیری لوله مویی بین کندانسور و اواپوراتور منظور شده است و معمولاً میزان ضخامت آن تابعی از نوع گاز مبرد به کار رفته، نوع کمپرسور و قدرت سرما دهی است. میانگین طول لوله مویی در اکثر یخچال و فریزر ها، حدود 3 متر و قطر آن بین ۰۳۱/۰ تا ۰۳۶/۰ اینچ متداول است. از آن جا که هم طول لوله مویی زیاد بوده و هم بسیار باریک می باشد، امکان مسدود شدن آن وجود دارد.

زمانی که لوله مویی مسدود شود فشار گاز مبرد کاهش یافته و نتیجه آن اعمال فشار بیش از حد به موتور یخچال و کاهش میزان سرما دهی اواپوراتور می باشد. راه حل این مشکل، تخلیه گاز مبرد و تعویض آن می باشد. البته در این بین باید فیلتر خشک کن و لوله مویی نیز عیب یابی شده و در صورت لزوم، تعویض شوند.

• ترموستات یخچال و فریزر

یکی دیگر از قطعاتی که قصد داریم به تشریح آن بپردازیم، ترموستات است. این قطعه نیز یکی از مهم ترین قطعات محسوب می شود.  کار ترموستات در یخچال و فریزر های این است که جهت ثابت نگه داشتن دما، به کمپرسور فرمان روشن یا خاموش شدن یا به اصلاع فرمان اتوماتیک را می دهد. به این معنی که این قطعه دمای داخلی یخچال را بر اساسی میزانی که شما تنظیم کرده اید، کنترل می نماید.

اگر میزان سرما کم باشد به کمپرسور فرمان شروع کار می دهد تا زمانی که اتاقک های درونی به طور کامل خنک شوند. اما در صورتی که ترموستات دما را برابر میزان تنظیم شده تشخیص دهد، فرمان خاموشی کمپرسور را صادر می کند.

درجه بندی ترموستات به میزان گرمای محیط بستگی دارد.  در فصل های گرم در درجه های بالا و در فصل های سرد سال با تنظیم بر روی درجه ها کم، کاهش مصرف انرژی و بالا رفتن عمر مفید یخچال و فریزر را به دنبال دارد.

ترموستات یخچال و فریزر

مقاله معرفی انواع مدل یخچال و فریزر موجود در بازار  را نیز مطالعه نمایید.

انواع ترموستات و نحوه عیب یابی کردن آن ها در یخچال و فریزر

ترموستات بی متالی، ترموستات سیلندر گازی و ترموستات مومی سه مدل پر استفاده ترموستات هستند. اتوماتیک نکردن یخچال به درستی، بالا رفتن سرما بیش از حد تنظیم شده که موجب یخ زدگی محتوای درون یخچال می شود، از از قبیل مشکلات رایجی هستند که در صورت خراب شدن این قطعه ممکن است به وجود بیایند.

این مشکلات غالباً به دلیل تنظیم نادرست ترموستات، قرار دادن در دمای خیلی کم یا خیلی زیاد و یا سیم کشی اشتباه آن روی می دهند.  اگر یخچال شما به صورت ناگهانی خاموش می شود و یا کارکرد کمپرسور دچار اختلال شده است و به طور مرتب اتوماتیک نمی کند، مسلماً این مشکل با ترموستات آن در رابطه است. برای تست سلامت ترموسات می توانید کمپرسور را چک کنید.

سرد بودن آن به منزله معیوبی ترموستات است. راه دیگر تست ترموستات یخچال این است که درجه را تا انتها بچرخانیم و سپس به حالت اول باز گردانیم. اگر موتور بلافاصله شروع به کار کرد ترموستات سالم و در غیر این صورت، خراب شده است و نیاز به عوض کردن دارد.

قسمت های تشکیل دهنده یخچال و فریزر

• رله استارت یخچال و فریزر 

رله استارت در قطعات یخچال و فریزر وظیفه ارسال انرژی الکتریکی به کمپرسور یخچال را بر عهده دارد. بدین معنی که به کمپرسور فرمان می‌دهد تا چه زمانی روشن شود و سرما را به سطح امن تعریف شده برساند. عملکرد رله استارت مربوط به ترموستات است.

بدین صورت در مواقعی که دما یخچال از دمای تنظیم شده ترموستات تجاوز کرد، ترموستات با ارسال پیامی به رله، فرمان استارت کمپرسور را می دهد. انرژی لازم برای شروع کار موتور توسط رله تأمین می شود.

رایج ترین مشکلات در صورت خرابی قطعه رله استارت

مهم‌ترین علائمی که دال بر خرابی رله استارت می دهند این است که یا یخچال بیش از حد معمول گرم می شود و یا صدای شبیه کلیک از خود تولید می کند. مشکل اول، به کار نکردن کلی کمپرسور ارتباط دارد چراکه فقط صدای وز وز از خود ساطع می کند. ولی صدای کلیک همان صدای استارت زدن موتور یخچال است که اگر دستگاه شروع به کار نکند به این معنی است که رله استارت سوخته و باید تعویض شود.

کلام آخر

هدف ما از مقاله شناساندن قطعات یخچال و فریزر برای شما بوده است اگر شما قسمت های تشکیل دهنده یخچال و فریزر را بشناسید بهتر می توانید در صورت مشکل یخچال را عیب یابی کنید. همچنین برای شما بیان کردیم که تفاوت گاز فریون با گاز مبرد در چیست؟ امیدوارم از خواندن آن لذت برده باشید.